Skip to content

Η επιστροφή από το πανηγύρι

Νικηφόρος Λύτρας (1832-1904)

Επιστροφή από το πανηγύρι
π. 1865-1872
Λάδι σε μουσαμά
100 x 66 εκ.
Συλλογή Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη
Αρ. έργου: Κ.106

Η επιστροφή από το πανηγύρι είναι ένας πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα και μας δίνει μια καλή αφορμή για να γνωρίσουμε ένα μεγάλο ζωγράφο.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, υπό την επίδραση του θετικισμού και μέσα στο πλαίσιο της πρώτης Βιομηχανικής Επανάστασης και στην έκρηξη της αστυφιλίας, το παραδοσιακό ρεπερτόριο της ζωγραφικής εγκαταλείπεται. Η παρατήρηση της καθημερινής ζωής, της φύσης ή των αντικειμένων που μας περιβάλλουν, αντικαθιστούν τα ιστορικά και μυθολογικά θέματα. Η παρατήρηση όμως δεν οδηγεί πάντοτε στον Ρεαλισμό, που αναπτύσσεται κυρίως στη Γαλλία. Η ηθογραφία έχει μια βασική ποιοτική διαφορά από τον Ρεαλισμό. Μας δίνει και εκείνη εικόνες ηθών, εικόνες καθημερινές, που όμως τις ανάγει σε πρότυπα μιας ζωής εξιδανικευμένης και αρμονικής, ανώδυνης και παθητικής. Έτσι, η ηθογραφία μπορεί να λειτουργήσει ως παιδευτικό πρότυπο για το λαό, σύμφωνα με τον Νικηφόρο Λύτρα.

Στην Ελλάδα η ηθογραφία συμπίπτει με την εδραίωση μιας αστικής τάξης που επιστρέφει νοσταλγικά στις αγροτικές της ρίζες. Πράγματι, η ελληνική ηθογραφία εμπνέεται από τα ήθη και τα έθιμα του ελληνικού λαού, όπως συμβαίνει και με την αντίστοιχη λογοτεχνία της εποχής. Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια περίοδο δημιουργούνται οι επιστήμες της Λαογραφίας και της Γλωσσολογίας, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει η διαμάχη για την αξία της δημοτικής γλώσσας. Ρεαλιστική παρατήρηση και ιδεαλισμός συνδιαλέγονται στην ελληνική ηθογραφία. Η ηθογραφία δίνει τη δυνατότητα στους Έλληνες ζωγράφους να επιδείξουν τις συνθετικές τους ικανότητες και να συστεγάσουν στον ίδιο ζωγραφικό χώρο πολλά είδη: προσωπογραφίες, νεκρές φύσεις, μελέτες παραδοσιακών κοστουμιών. Παράλληλα, τους επιτρέπει να αναπτύξουν τις καθαρά πλαστικές δυνατότητές τους στο σχέδιο, στο χρώμα, στην ερμηνεία του φωτός, στην απόδοση της υφής. Όταν η αντικειμενική παρατήρηση υπερκαλύπτει την εξιδανίκευση, οι Έλληνες καλλιτέχνες πλησιάζουν το Ρεαλισμό.

Πηγή: Εθνική Πινακοθήκη

Στόχος είναι να γνωρίσουν τα παιδιά έργα μεγάλων ζωγράφων

Ερωτήσεις και θέματα για συζήτηση με αφορμή τον πίνακα

  • Τι βλέπετε στον πίνακα;
  • Ποια χρώματα έχει χρησιμοποιήσει ο ζωγράφος;
  • Τι αισθάνονται τα δύο παιδιά;
  • Ποια ζωάκια διακρίνουμε και πώς τα χρησιμοποιούν οι άνθρωποι;
  • Τι ρούχα φοράνε;
  • Τι έκφραση έχουν τα μάτια των ανθρώπων;
  • Τι μουσικά όργανα κρατούν;
  • Ποια σχέση έχουν τα πρόσωπα μεταξύ τους;
  • Πώς νιώθουν όταν πηγαίνουν βόλτα με τους γονείς τους;
  • Να ζωγραφίσουν την οικογένειά τους ή ένα πρόσωπο που αγαπούν πολύ.

2 thoughts on “Η επιστροφή από το πανηγύρι”

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.