Γαϊτανάκι

Το γαϊτανάκι είναι ένα χορευτικό παιχνίδι, που το χορεύουν τις Απόκριες. Το γαϊτανάκι πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και είναι υποκοριστικό της μεσαιωνικής λέξης γαϊτάνι ή γαϊτάνιν (μεταξωτό κορδόνι) που προέρχεται από το ελληνιστικό γαϊτάνη (θηλυκό) ή γαϊτανόν (ουδέτερο). Οι λέξεις αυτές ετυμολογούνται (παρετυμολογία, Κριαράς) από το επίθετο Γαϊετανόν,  δηλαδή από την παραλιακή κελτική πόλη Γαέτα, όπου παρήγαγαν κορδέλες που χρησιμοποιούσαν στην ιατρική γιατί ήταν φτιαγμένες από κάποιο άσηπτο υλικό (Γαληνός).

Στο γαϊτανάκι χρειάζονται δεκατρία άτομα, ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν δώδεκα μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Οι υπόλοιποι 12 κρατούν από μία κορδέλα. Συνήθως όλοι είναι μεταμφιεσμένοι. Οι κορδέλες λέγεται ότι συμβολίζουν τις ζεστές ακτίνες του ήλιου και οι χορευτές τους 12 μήνες του χρόνου.

Οι χορευτές σε ζευγάρια άνδρες και γυναίκες χορεύουν τραγουδώντας ένα παραδοσιακό τραγούδι. Καθώς κινούνται γύρω από τον στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του κι έτσι όπως γυρνούν, πλέκουν τις κορδέλες γύρω από τον στύλο δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς, με τον ίδιο τρόπο που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες τα γαϊτάνια και στόλιζαν τις παραδοσιακές φορεσιές. Όταν οι κορδέλες έχουν όλες τυλιχτεί και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά στο κοντάρι, αντιστρέφεται η φορά του χορού και αφού τα γαϊτάνια ξετυλιχτούν ο χορός τελειώνει. Έτσι, πλέκοντας τις χρωματιστές κορδέλες μια φορά προς τα μέσα, μια προς τα έξω, ο αέναος κύκλος του χρόνου αλλά και της ζωής εναλλάσσονται συνεχώς.

Πηγές: Χείλων, Ηλακάτη, Άσπρη Λέξη